با پیشرفت بشر و توسعه زندگی شهری، مسائل و مشکلات جدیدی پیش روی شهروندان قرار گرفته است که تا پیش از این کمتر مورد توجه و حائز اهمیت بوده است. افزایش سطح رفاه طلبی جامعه که از نتایج توسعه شهرنشینی است، سبب گردیده است که بسیاری از شهروندان، به دنبال آسانترین راه برای تامین نیازهای روزمره خود باشند که نیاز به حمل و نقل و جابجایی در سطح شهرها، یکی از این موارد است.
یکی از مشکلاتی که بسیاری از کشورهای در حال توسعه در دوره گذار از سبک زندگی سنتی به زندگی مدرن با آن مواجه می‌گردند، افزایش تمایل شهروندان به مالکیت و استفاده از خودرو شخصی جهت تامین نیازشان به حمل و نقل است. با توجه به اینکه در اکثر این کشورها، سرعت توسعه زیرساخت های حمل و نقلی نظیر جاده‌ها و معابر و نیز حمل و نقل همگانی شامل خطوط اتوبوس و مترو، بسیار کمتر از سرعت و میزان رشد خودروهای شخصی است، این امر سبب بروز مشکلات متعددی نظیر آلودگی هوا، ترافیک، مشکلات مربوط به پارکینگ و صف های طولانی خودرو در معابر شهری و به تبع آن اتلاف وقت شهروندان می گردد.
در کنار مواردی چون بهبود زیرساخت‌ها، بهبود مدیریت شهری و فرهنگ‌سازی اجتماعی که می‌تواند تاثیر بسزایی در آگاهی شهروندان و کاهش تمایل آنان به استفاده از خودروی شخصی و افزایش مطلوبیت استفاده از وسایل حمل و نقل همگانی داشته باشد، اتخاذ تدابیری جهت مدیریت نیازهای موجود در شرایط فعلی ضروری می‌نماید.
یکی از معضلاتی که افزایش جمعیت و تمایل به شهرنشینی به وجود آورده، افزایش خودروها و به دنبال آن مباحث مرتبط با تامین امنیت آنها و چالش پیدا کردن جای پارک مناسب است. در طول سالیان گذشته، جهت حل مشکل پارکینگ در کشورهای مختلف، راهکارهای متعددی پیشنهاد و عملیاتی شده است. این راهکارها به صورت کلی به دو بخش تقسیم می‌گردد. نخست راهکارهایی که بر کنترل حجم مالکیت و استفاده از خودروهای شخصی تمرکز دارند و دوم راهکارهایی که بر تامین زیرساخت‌های لازم جهت تامین فضای پارکینگ مورد نیاز خودروهای شخصی تمرکز نموده‌اند.
از جمله راهکارهایی که سبب کاهش استفاده از خودروهای شخصی توسط شهروندان می‌گردد، می‌توان به اخذ عوارض و مالیات از خودروهای شخصی، طراحی و اجرای مناطق محدودیت تردد و کاهش آلودگی هوا (LEZ) و جلوگیری یا محدود کردن ورود خودروهای شخصی به محدوده تجاری مرکز شهرCBD اشاره نمود.
راهکارهایی که برای پاسخگویی به نیاز خودروهای موجود به فضای پارک ارائه شده‌اند، طیف گسترده‌ای را شامل می‌گردند که مواردی چون الزام قانونی به تامین فضای پارک اختصاصی در انواع کاربریهای مسکونی، اداری و تجاری، مدیریت و ساماندهی فضاهای پارک عمومی (نظیر حاشیه معابر)، ساخت و توسعه پارکینگ‌های عمومی و طبقاتی و به کارگیری فناوریهای نوین حوزه پارکینگ نظیر پارکینگ مکانیزه و هوشمند، از آن جمله‌اند.
سیستم پارکینگ هوشمند چیست؟
سیستم پارکینگ هوشمند ، از جمله فناوریهای مدرن در دنیای خودرو و هوشمندسازی است که به کارگیری آن مزایای زیادی به همراه دارد. اما سوال اساسی این است که اصولا سیستم پارکینگ هوشمند چیست؟
plus-parking.com
در سیستم پارکینگ هوشمند Smart Parking، کلیه عملیات مربوط به پارک خودرو نظیر ثبت تردد خودروها و زمان ورود و خروج آنها، صدور کارت پارکینگ، ثبت پلاک توسط دوربین های پلاک خوان، هدایت خودرو به جایگاه پارک، تحویل کارت و پرداخت هزینه به صورت خودکار صورت می‌پذیرد.
این سیستم، شامل سنسورها، شمارشگرها و دوربین‌هایی است که با شناسایی پلاک و کنترل ورود و خروج خودروها به صورت خودکار، می تواند بخش عمده‌ای از مشکلات مربوط به فرآیند پارک خودرو را رفع نماید. بکارگیری تکنولوژی‌های نوین امنیتی در این سامانه نظیر سیستم‌های هشدار و اطفاء حریق، سامانه‌های نظارتی و سنسورهای ایمنی، از دیگر مزایای این سیستم‌ها هستند.
از جمله اهداف اصلی طراحی پارکینگ هوشمند، به حداقل رساندن مساحت لازم جهت پارک خودرو و استفاده بهینه از فضا، کاهش زمان و کاهش هزینه تامین پارکینگ برای خودروهاست. همچنین کاهش وابستگی سیستم پارکینگ به نیروی انسانی، افزایش سرعت پارک خودرو، پیشگیری از ورود و پارک خودرو غیرمجاز، حذف یا کاهش ترافیک خودروها در ورودی پارکینگ و ایجاد نظم در ورود و خروج خودروها، پیشگیری از سرقت خودرو و تجهیزات آن و امکان اعلان لحظه‌ای ظرفیت خالی پارکینگ از دیگر اهداف بکارگیری این سیستم‌ها میباشد.
استفاده از اپلیکیشن‌های مبتنی بر تلفن همراه جهت مکانیابی پارکینگ‌های موجود در محدوده و اطلاع از ظرفیت‌های خالی آنها، از دیگر پیشرفت‌های حوزه پارکینگ هوشمند است که با گسترش کاربرد اپلیکیشن‌های مبتنی بر تلفن همراه، کاربرد آن رایج گردیده است.
اجزای سیستم پارکینگ هوشمند
در اجرای سیستم پارکینگ هوشمند، طیف متنوعی از تجهیزات الکترونیکی و مکانیکی به کار گرفته می‌شود که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌گردد.
گیت‌وی یا راهبند
جهت کنترل ورود و خروج خودروها به پارکینگ هوشمند، از راهبندهایی استفاده می‌گردد که با سامانه مدیریت پارکینگ (PMS) یکپارچه گردیده‌اند. عملکرد این راهبندها که به دو صورت دستی و خودکار قابل کنترل هستند، بدین صورت است که تنها در صورتی اجازه ورود خودرو به پارکینگ را می‌دهند که جای پارک خالی در آن وجود داشته باشد و تنها زمانی اجازه خروج خودرو از پارکینگ را می‌دهند که ضمن تطابق مشخصات کارت هوشمند پارکینگ با مشخصات خودرو، هزینه پارکینگ نیز پرداخت شده باشد.
سیستم کنترل تردد
در پارکینگ های هوشمند، جهت ثبت تردد خودروها به پارکینگ از سیستم‌های کنترل تردد هوشمند استفاده می‌گردد. این سیستم‌ها با استفاده از روش‌های مختلف نظیر بکارگیری دوربین‌های پلاک خوان یا تگ‌های RFID و نیز کارتهای هوشمند، زمان دقیق ورود و خروج هر خودرو به پارکینگ را ثبت نموده و جهت محاسبه هزینه پارکینگ، در اختیار سامانه مدیریت پارکینگ (Parking Management System – PMS) قرار می‌دهند.
سنسور (Detector) و اندیکاتور (indicator)
در سیستم‌های هوشمند پارکینگ، در هر جای پارک یک سنسور (detector) نصب می‌شود که وضعیت پر یا خالی بودن جای پارک را تشخیص داده و آن را به سامانه مدیریت پارکینگ هوشمند ارسال می‌نماید. سنسورها انواع مختلفی نظیر مافوق صوت (ultrasonic) یا مغناطیسی (magnetic) دارند. علاوه بر سنسور، هر جای پارک مجهز به یک اندیکاتور است که وضعیت جای پارک را از سامانه مدیریت هوشمند پارکینگ دریافت نموده و به مراجعین نمایش میدهد.
رایج‌ترین نوع از این اندیکاتورها، چراغ‌های هوشمندی هستند که وضعیت هر جای پارک از لحاظ پر، خالی یا رزرو بودن را با یک رنگ خاص (مثلا سبز برای خالی، قرمز برای پر و زرد برای رزرو) نمایش می‌دهند و بدین ترتیب، مراجعین به آسانی می‌توانند جای پارک‌های خالی را پیدا نمایند.
سنسور (Detector) و اندیکاتور (indicator)
تابلو الکترونیکی نمایش ظرفیت پارکینگ
تابلوهای نشانگر ظرفیت
تابلوهای الکترونیکی نشانگر ظرفیت انواع مختلفی دارند. نوع اول، تابلوهای اطلاع‌رسانی ظرفیت کلی پارکینگ هستند که معمولا در گیت ورودی پارکینگ و در مجاورت معبر اصلی نصب می‌شوند تا ظرفیت خالی پارکینگ را به خودروهای عبوری یا خودروهایی که قصد استفاده از پارکینگ را دارند، نمایش دهند. دسته دوم، تابلوهایی هستند که در ورودی هر طبقه نصب می‌شوند و ظرفیت خالی طبقه را نمایش می‌دهند و دسته سوم، تابلوهایی هستند که در ابتدای راهروهای پارکینگ نصب شده و ظرفیت خالی راهروهای مختلف را به همراه فلش‌های نشانگر راهروهای دارای ظرفیت خالی، نمایش می‌دهند.
سامانه مدیریت پارکینگ هوشمند PMS)
این سامانه نرم افزاری، در واقع هسته اصلی سیستم پارکینگ هوشمند است که وظیفه مدیریت کلیه اجزای سیستم را بر عهده دارد. این سامانه، ضمن دریافت و ارسال اطلاعات به بخش‌های مختلف سیستم، بر عملکرد صحیح کلیه بخش‌ها نظارت دارد. ضمن آنکه امکانات مختلفی نظیر امکان تعیین تعرفه‌های مختلف برای انواع خودرو و گروههای مختلف مشتریان و نیز دریافت گزارشات دوره‌ای (روزانه، ماهیانه و …) را در اختیار مدیریت پارکینگ قرار میدهد.
سامانه راهنمای پارکینگ (Parking Guidance System – PGS)
سامانه PGS در واقع سامانه هدایت درونی پارکینگ هوشمند است و با بکارگیری تجهیزات مختلف نظیر سنسورهای نصب شده در هر پارکینگ، تابلوهای هدایت و نمایشگرهای ظرفیت خالی، به راننده این امکان را میدهد که در کوتاه ترین زمان به نزدیکترین فضای خالی هدایت شود.
سامانه محاسبه و پرداخت هزینه پارکینگ
در سیستم پارکینگ هوشمند، محاسبه هزینه استفاده هر خودرو از پارکینگ و پرداخت آن توسط سامانه مدیریت هوشمند پارکینگ (PMS) و بر مبنای اطلاعات دریافتی از سیستم کنترل تردد خودروها صورت می‌پذیرد. در این فرآیند، هزینه استفاده هر خودرو از پارکینگ بر مبنای زمان توقف آن خودرو در پارکینگ محاسبه و اعلام می‌گردد و مراجعین می‌توانند این هزینه را به صورت نقدی یا از طریق کارت اعتباری و نیز اشتراک ماهیانه، پرداخت نمایند.
مزایای سیستم پارکینگ هوشمند
به کارگیری سیستم پارکینگ هوشمند، مزایای بسیاری را هم برای گردانندگان سیستم و هم برای شهروندان در پی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
- استفاده بهینه از فضای پارکینگ و افزایش تعداد خودروهای قابل پارک
- تسهیل و تسریع در ورود و خروج خودروها به پارکینگ و کاهش زمان انتظار و کاهش ترافیک معابر مجاور پارکینگ
- آرامش خاطر شهروندان از بابت دسترسی آسان به جای پارک و امکان برنامه‌ریزی دقیق جهت رسیدگی به امور روزانه (خرید، امور اداری و ...)
- تسهیل دسترسی به جای پارک‌های خالی از طریق به کارگیری سنسورهای هوشمند اولتراسونیک و تابلوهای الکترونیکی هوشمند نمایش دهنده ظرفیت خالی در هر بخش از پارکینگ
- تسهیل و افزایش نظارت بر خودروهای مستقر در پارکینگ و به تبع آن افزایش امنیت خودروهای پارک شده
- تسهیل، تسریع و تدقیق فرآیند محاسبه هزینه پارکینگ و پرداخت آن
- ایجاد بانک اطلاعاتی کاربردی از میزان تردد خودروها در پارکینگ و به کارگیری آن جهت بهبود زیرساخت‌ها و فرآیندهای خدمت‌رسانی به مراجعین
- صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش آلودگی و نیز بهینه‌سازی هزینه روشنایی پارکینگ با به کارگیری سیستم‌های هوشمند کنترل روشنایی
- کاهش نیروی انسانی لازم جهت کنترل و مدیریت پارکینگ و به تبع آن کاهش هزینه‌های مدیریت پارکینگ
- جلوگیری از ورود غیرمجاز خودروها به پارکینگ
- افزایش امنیت کلی خودروها با بکارگیری سیستم‌های ایمنی هوشمند نظیر سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق
- امکان رزرو جای پارک و پرداخت آنلاین هزینه پارکینگ با بکارگیری اپلیکیشن‌های تلفن همراه یا نرم افزارهای مبتنی بر وب
